Müzenin kuruluş hikayesi

İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü, Türkiye’de kurulan ilk iki bölümden biridir. Kurulduğu ilk yıllardan itibaren, eğitimin yanı sıra arazi çalışmalarıyla arkeolojik bilgi üretimine büyük katkı sunmuş, arkeolojik mirasın açığa çıkarılıp anlaşılarak korunmasına öncülük etmiştir. Arkeoloji Bölümü, Türkiye’de çağdaş ve bilimsel arkeolojinin gelişiminde etkili olmakta; İnsan ve kültürünü teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan çeşitli yönleriyle ele alan araştırmalar yapmaktadır. Arkeolojik araştırmalar, insanlığın geçmişini bütüncül bir şekilde sunacak bilgi birikiminin yanı sıra kapsamlı arkeolojik malzeme koleksiyonlarının oluşmasını sağlamıştır. Anabilim dalı bünyelerindeki koleksiyonların kapsamı, arazi çalışmaları kadar, iş birliği yapılan kurumların katkı ve bağışlarıyla gelişmiştir. Arkeoloji Müzesi’nin içeriğini de bu koleksiyonlar oluşturmaktadır. Müze koleksiyonunun ana kaynağını, Halet Çambel tarafından kurulan “Prehistorya Anabilim Dalı Koleksiyonu” oluşturmaktadır. Çekirdeği, 1940’lı yıllarda Ankara Müzesi’nden bağış olarak alınan ve o dönemde Alişar, Alacahöyük, Yumuktepe, Tarsus Gözlükule ile Van Kalesi gibi önemli yerlerden gelen tabakalanmış kazı örneklemeleriyle oluşturulan bu koleksiyon, sonrasında Boğazköy, Hacılar, Phrigya ile Hasköy kazılarında açığa çıkarılarak yayınlanan, ancak müzelerin almak istemediği çanak çömlek parçalarıyla zenginleştirilmiştir. İlk yıllardan itibaren Kurt Bittel, Halet Çambel, Robert James Braidwood, James Mellaart, Bruce Howe, Carl Cullberg, Jean Perrot ve Mehmet Özdoğan’ın getirdiği malzemelerle genişleyen koleksiyonda, Keban ve Atatürk Baraj Göllerinin havzalarından, Ufuk Esin başkanlığında gerçekleşen kurtarma kazılarından gelen sistemli arkeolojik malzeme örneklemesi de önemli bir yer tutmaktadır. Zaman içinde Türkiye’nin farklı yerlerinde yapılan arkeolojik araştırmalarda bulunan, ancak müzelerin istemediği malzemeler de koleksiyona dahil edilmiştir. Kuzey Amerika, Fransa, Danimarka, Hollanda, Romanya, Macaristan, Bulgaristan, Irak ve İran’dan gelen yurtdışı parçalarla koleksiyon bugün, Türkiye’nin en kapsamlı arkeolojik malzeme örneklemesi niteliğindedir. Koleksiyondaki arkeolojik malzemelerin büyük bir bölümü sergilenebilecek nitelikte olmayan, eser niteliği taşımayan ancak arkeolojik karşılaştırma malzemesi olarak kullanılan, kırık çanak çömlek parçaları, yontmataş ve hammadde örneklerinden oluşan laboratuvar malzemesidir. Belirli dönemlere odaklanan, benzeri nitelikteki koleksiyonlar arkeoloji bölümlerinin tümünde bulunmaktadır. Bu koleksiyonların sürekliliği, Türkiye’nin tamamına yayılan ve farklı dönemleri kapsayan arkeolojik projelerle halen sağlanmaktadır. İlk kez 1961 yılında fişlere geçirilen, 1985 yılında ise Mehmet Özdoğan tarafından tescillenen, Prehistorya / Tarihöncesi Anabilim Dalı Koleksiyonunun bir bölümü ile Edebiyat Fakültesi, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi, Klasik Arkeoloji, Eskiçağ Tarihi, Hititoloji anabilim dalları ile Sanat Tarihi ve Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım bölümlerine ait arkeolojik malzemelerin bir kısmı, 2003 yılında yine Mehmet Özdoğan tarafından bir araya getirilerek “İstanbul Üniversitesi Arkeoloji ve Kültür Tarihi Müzesi” statüsü kazanmıştır. Müze, 1 Temmuz 2019 tarihinde İstanbul Üniversitesi Rıdvan Çelikel Arkeoloji Müzesi adı ile ziyarete açılmıştır.